Geen 1 miljoen, g(r)een deals?

In de raadsvergadering van 19 februari 2015 stond de ‘Green Deal’ op de agenda. Een ‘Green Deal’ is niet geheel nieuw, de Rijksoverheid heeft dit al als beleid ingevoerd. Simpelweg betekent de ‘Green Deal’ vanuit de Rijksoverheid dat je als duurzaam initiatief een zoveel mogelijk meewerkende, meedenkende overheid tegenover je hebt om je initiatief van de grond te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan het versnellen van een vergunningsaanvraag, aanpassing van wet- en regelgeving en optreden als bemiddelaar. Als bedrijf of maatschappelijke organisatie kun je een beroep doen op de Rijksoverheid om een ‘Green Deal’ mogelijk maken. Zo is er een ‘Green Deal’ voor het winnen van grondstoffen uit afvalwater; een voorbeeld uit de legio andere 110 ‘Green Deals’ die sinds 2011 zijn gesloten.

Ook Alphen aan den Rijn wenst hetzelfde te doen. Daarom heeft het college voorgesteld om een kaderstuk ‘Green Deals’ op te stellen. In dit kaderstuk is de gedachte van de meewerkende, meedenkende Rijksoverheid verwerkt. Met dit kaderstuk wordt het mogelijk dat de gemeente dereguleert waar dat nodig is (flexibel bestemmingsplan) en ondersteunt waar dit nodig is (in het opzetten van bussinescases, vergunningsaanvragen etc). Dit werd door de wethouder ook wel de ‘Green Deal’ in natura genoemd.

Naast de ‘Green Deal’ in natura wil het college ook een Stimuleringsregeling van 1 miljoen euro opzetten. Dit is een fonds met een inhoud van 1 miljoen euro waar duurzame initiatieven gebruik van kunnen maken als ze tegen financiele obstakels oplopen. Het is de bedoeling dat dit fonds ‘revolverend’ wordt. Dit wil zeggen dat duurzame initiatieven een bedrag lenen uit het fonds. Dit tegen een zeer gunstige rente, onder de marktrente. Het is dus de bedoeling dat het geld ook weer terug komt zodat het bijvoorbeeld voor een nieuw duurzaam initiatief kan worden in gezet. Omdat het fonds revolverend is hoef je het dus niet telkens weer aan te vullen.

De PvdA is met name kritisch op de Stimuleringsregeling, het revolverend fonds van 1 miljoen euro. Allereerst moet je als gemeente een goede onafhankelijke selectiecommissie hebben die initiatieven beoordeeld. Dit is slechts den dele geregeld in het voorstel van het college. Het is belangrijk dat de aanvraag naar heldere normen wordt beoordeeld. Daarbij is de vraag van belang: wat wil je precies ontlokken? En wat wil je financieren? Nijg je meer naar een rendabel project, of wil je minder zekerheid en ga je volledig voor het innovatieve. Tijdens de commissiebehadeling heeft de wethouder gezegd dat: “We echt het verschil willen maken (met de Green Deal en het initiatief red.) Waarmee we laten zien hoe het ook kan (…) Er moet een voorbeeldfunctie inzitten, enige massa”.

Het is dus duidelijk dat het college met name innovatieve projecten wil ontlokken en tot stand wil brengen met het fonds van 1 miljoen euro. Het probleem is alleen dat het voorkomt dat innovatieve (voorbeeld)projecten geen rendement behalen en hun lening dus niet terugbetalen. Vaak zie je dat innovatieve projecten lukken op een technisch aspect (meer energie uit een zonnecel) maar qua rendement mislukken. Met andere worden; er kleeft een risico aan. Het risico is echter nog groter gezien het feit dat het college het stimuleringsfonds wil gebruiken voor initiatieven die geen financiering kunnen vinden op de kapitaalmarkt. Het feit dat geen enkele marktpartij krediet over heeft voor het initiatief, zegt ook wat over het risicoprofiel van het initiatief.

Met deze 1 miljoen voor ‘Green Deals’ neemt de gemeente dus een risico. Dit terwijl ons weerstandsratio (ons vlees op de botten voor tegenvallers) al onder de door onszelf opgelegde norm zit en wij voor mogelijke tegenvallers op het Sociaal Domein precies 0,– gereserveerd hebben. Gezien de veranderingen op het Sociaal Domein en de zorgwekkende positie van de weerstandsratio is de PvdA beducht voor het risico van het stimuleringsfonds ‘Green Deals’. Dit eenmalige bedrag had ook, minder risicovol, geïnvesteerd kunnen worden in het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed welke maatschappelijke organisaties gebruiken. Dit levert minder energielasten op voor de organisaties waardoor ze ook minder subsidie (of zoals het college noemt: investeringen) hoeven te ontvangen en een gedeelte van je bezuiniging reeds is gerealiseerd. En misschien scheelt het hen ook nog eens de opzegging van hun subsidierelatie.

De PvdA is voorstander van de overheid die mogelijk maakt. Dat hoeft niet alleen met geld en een risicovolle lening. Lopende initiatieven in de regio van Alphen aan den Rijn hebben nog geen gebruik hoeven te maken van het fonds. Veel ‘Green Deals’ zijn al mogelijk met alleen een gemeente die meewerkt. Denk aan de zonnewijde in Boskoop. denk aan het initiatief van Energie(k)Alphen om samen met de SWA en Nuon zonnepanelen te installeren. Daar wordt niet om geld gevraagd, maar om een gemeente die meedenkt. Dus ook zonder 1 miljoen, zijn er ‘Green Deals’ mogelijk.