Betoog PvdA tijdens het verantwoordingsdebat.

Als je niet in wonderen gelooft, na 3 augustus 2015 doe je dat wel. Een ongeval dat hoe dan ook zou plaatsvinden volgens De Onderzoeksraad voor Veiligheid. Kranen en een brugdek vallen op huizen en het lichamelijk leed beperkt zich tot 1 hond. Voor de hond en z’n baasje nog steeds dramatisch. Het was zeer slecht voorbereid, het woord gebrekkig is een te positieve benadering voor prutswerk. Daarbij bedoel ik niet zo zeer de mensen die het uitvoerde, nee daarbij doel ik op de voorbereiding.

Terecht stelt De Onderzoeksraad voor Veiligheid dat de aannemers nonchalant, gemakzuchtig en lichtzinnig zijn omgegaan met het hijsen van het brugdek van de Julianabrug.

Tot zover de privaatrechtelijke benadering. Maar er is ook een andere benadering, dat is die van het publieksrecht. Welke rol had de gemeente te vervullen? De gemeente was de opdrachtgever, wat voor contract wilde de gemeente afsluiten met de opdrachtnemer? Uit reacties van de markt bleek dat de gemeente voornamelijk gefocust was op een opdrachtnemer die de klus snel kon klaren. Bonussen en boetes op vertragingen.

Witteveen+Bos maakte in opdracht van Alphen aan den Rijn verschillende risicoanalyses. Niet alle risico’s  konden echter voor de aanbesteding van de brugrenovatie in kaart worden gebracht, omdat de uiteindelijke aannemer “nog veel ontwerpwerk moest verrichten”. Het ingenieursbureau stelde daarom voor om veiligheid op te nemen als emvi-criterium (economisch meest voordelige inschrijving). Op die manier zouden bouwers met de meest veilige bouwplannen meer kans maken op de uiteindelijke opdracht. Witteveen+Bos wees de gemeente vooraf in een schriftelijk advies op die verantwoordelijkheid: “Door of namens de opdrachtgever moet worden gecontroleerd of de door de aannemer verantwoorde maatregelen in het V&G-plan daadwerkelijk worden getroffen tijdens de uitvoeringsfase.”   Het college schrijft echter : “De renovatie van de brug is een complex vraagstuk waarvoor de gemeentespecifieke kennis ontbeert” en “De adviseur van de Gemeente, Witteveen + Bos, bewaakt aanvullend het verloop van het project.” Maar waarom heeft de gemeente het advies dan niet gevolgd?

Op het V&G plan maar ook op het Montage- en Demontageplan was ruimte ingeruimd voor de handtekening van de gemeente, voor acceptatie en goedkeuring. Die is niet teruggevonden op de documenten. Sterker nog de gemeente heeft er niet eens om gevraagd zo is gebleken. Dat is vreemd want de gemeente heeft ook een toezichthoudende taak en daar zijn deze documenten essentieel voor. Er is immers een bouwbesluit.

Artikel 8.2  van het bouwbesluit. Veiligheid in de omgeving

Bij het uitvoeren van bouw- of sloopwerkzaamheden worden maatregelen getroffen ter voorkoming van:

1. letsel van personen op een aangrenzend perceel of een aan het bouw- of sloopterrein grenzende openbare weg, openbaar water of openbaar groen;
2. letsel van personen die het bouw- of sloopterrein onbevoegd betreden, en
3. beschadiging of belemmering van wegen, van in de weg gelegen werken en van andere al dan niet roerende zaken op een aangrenzend perceel of op een aan het bouw- of sloopterrein grenzende openbare weg, openbaar water of openbaar groen.

Het college is vergunningverlener en is handhaver van het Bouwbesluit. De vergunning was blijkbaar al afgeven zelfs voordat duidelijk was hoe het hijsplan eruit zou kunnenzien. Er was gekeken naar overlast zo begrijp ik.

De gemeente heeft als opdrachtgever gefaald en heeft als toezichthouder gefaald, en dat is schokkend, zeker als wij beseffen dat het niet de eerste keer is dat het goed fout had kunnen gaan met de Koningin Juliana brug!

Professor Bijlaard en Ten Heuvelhof hebben in 2012 onderzoek gedaan naar de slechte staat van onderhoud van de brug en hoe dat nu zo ver heeft kunnen komen. Ook hier was het oordeel over de opdrachtnemers vernietigend. Maar ook hier had de gemeente als opdrachtgever gefaald. Je zou zeggen dat de gemeente daar iets van geleerd zou moeten hebben. Professioneel opdrachtgever schap! Bedoeld werd dat als je als gemeente de deskundigheid niet bezit je die moet organiseren.

De eerste reactie van het college (Statement college 29 juni onderzoeksrapport hijsongeval)  was verbijsterend.

Gelukkig was de latere verklaring heel wat realistischer

Daarin staat Tot slot

Hoewel de Onderzoeksraad constateert dat de eerste verantwoordelijkheid voor het ongeval bij de aannemerscombinatíe ligt realiseren wij ons dat onze inwoners erop moeten kunnen vertrouwen dat juist hun eigen gemeente meer oog heeft voor de omgevingsveiligheid. Dat vertrouwen hebben wij onvoldoende waargemaakt en daarvoor bieden wij onze oprechte verontschuldigingen aan. Door lering te trekken uit het rapport en zo zorgvuldig mogelijk opvolging te geven aan de uitkomsten van het onderzoek willen wij werken aan herstel van vertrouwen.

Onvoldoende waargemaakt? Zeg maar rustig niet waargemaakt.  Maar het college wil werken aan herstel van vertrouwen. Dat is een aanknopingspunt wat ons betreft, alleen de vraag is hoe dan wel? Vertrouwen herstel je niet door woorden, dat doe je door daden.

Binnenkort is er weer een grote risicovolle operatie, hoe kan de raad nu vertrouwen hebben in de goede afloop?

Tijdens de herstel en reparatie werkzaamheden van de Juliananbrug na 3 augustus bleek dat het college wel degelijk in staat was om het anders te doen. Een goed opdrachtgever schap, deugdelijke second opinions zoals geleerd in 2012, een degelijke uitvoering gericht op veiligheid en een stevige rol van de gemeente als toezichthouder. De gemeente had het professioneel opdrachtgever schap ingevuld. Alleen hoe kan de raad nu weten dat het met de volgende werkzaamheden weer zo goed is geregeld? Hier ligt de kans voor het college om de raad te overtuigen dat de les geleerd is. Neem in de komende tijd de raad mee in beidde rollen en overtuig de raad dat het goed zit. Herstel het vertrouwen. Daar hebben de burgers recht op.

College werk aan herstel van het vertrouwen.