VVD, D66 verhogen belasting minder, PvdA spaart bieb

Door: Charlotte Huisman

Gemeenten met VVD en D66 in het college verhogen de onroerendezaakbelasting over het algemeen minder. Gemeenten met PvdA- en D66-wethouders bezuinigen gemiddeld minder op kunst. Bovendien kort de PvdA minder op bibliotheken. Dit blijkt uit een statistische analyse van de Volkskrant over het verband tussen de samenstelling van het college en de CBS-cijfers van de bezuinigingen van de afgelopen collegeperiode.

Duidelijke accenten

Op sommige thema’s lukt het een aantal partijen duidelijke accenten te leggen. Gemeentebesturen met VVD- of D66-wethouders hebben de afgelopen collegeperiode de belasting voor huiseigenaren, ozb, minder verhoogd dan gemeenten waarin deze partijen geen deel uitmaken van de coalitie. Deze twee partijen zitten ook relatief vaak met elkaar in een gemeentebestuur. In colleges met de VVD nam deze belasting met gemiddeld 11,5 procent toe, in colleges zonder de VVD met 17,3 procent.

Met wethouders van PvdA of D66 in het college van B en W geeft een gemeente gemiddeld iets meer uit aan kunst, in plaats van dat erop wordt bezuinigd. Colleges met deelname van D66 geven gemiddeld 5,5 procent meer uit aan kunst, terwijl in colleges zonder deze partij hierop 5,8 procent is gekort.

Bekijk de geldzaken van alle Nederlandse gemeenten op Volkskrant.nl/gemeenten.

Met CDA-, VVD- en D66-wethouders beknibbelt een gemeentebestuur meer op sociale voorzieningen – daaronder vallen bijvoorbeeld voorzieningen voor gehandicapten, maatschappelijk werk en begeleiding naar werk. Met deelname van PvdA bezuinigt een college over het algemeen meer op het ambtelijk apparaat dan gemeenten waar deze partij geen deel uitmaakt van het bestuur.

D66

Deze voorbeelden komen grotendeels overeen met de politieke standpunten. Maar niet altijd is de invloed van een partij zichtbaar. D66, met wethouders in 84 van de ruim 400 colleges, zet sterk in op onderwijs. Toch blijkt uit het Volkskrant-onderzoek niet dat in gemeentebesturen met D66 meer is geïnvesteerd in onderwijshuisvesting in vergelijking tot gemeenten waar D66 niet mee bestuurt.

Ik stem ‘voor een stad met minder lasten en als het even kan wat minder’ haat zaaien. De VK is opmerkelijk stil …

Ook GroenLinks, vertegenwoordigd in 14 procent van de gemeentebesturen, blijkt minder in staat zijn kleur aan het beleid mee te geven. In colleges met GroenLinks wordt over het algemeen bijvoorbeeld meer bezuinigd op sociale voorzieningen. Ook bezuinigen colleges met GroenLinks veelal op het minimabeleid, terwijl colleges zonder deze partij gemiddeld juist 5 procent meer uitgeven aan de ondersteuning van de allerarmsten.

Een kanttekening: ook met deze bezuinigingen geven deze ‘GroenLinks-gemeenten’ nog meer dan gemiddeld uit aan minima en sociale voorzieningen. Volgens GroenLinks-partijvoorzitter Rik Grashoff moet dan ook vooral naar dat hogere gemiddelde worden gekeken, dat volgens hem laat zien dat er nog steeds sprake is van een ruimhartig minimabeleid. GroenLinks is ook de partij die gemeentelijk het meest investeert in kinderdagopvang.

Signatuur CDA

De signatuur van het CDA is ook minder duidelijk zichtbaar in de gemeentelijke begrotingen. Colleges met het CDA bezuinigen wel duidelijk meer op verkeer dan colleges zonder wethouders van deze kleur. In de 267 colleges met het CDA is gemiddeld 5 procent minder uitgegeven aan verkeer, terwijl in de colleges zonder het CDA juist gemiddeld 4 procent meer is besteed op dit onderwerp.

‘CDA-gemeenten’ geven over het algemeen meer uit aan de bestuursondersteuning van het college van B enW en investeren minder in de extra ondersteuning van de lokale rekenkamers en de raad – iets waarvoor de andere partijen juist wel extra geld uittrekken.

Opvallend veel bezuinigen VVD en CDA op milieubeheer. Het gaat dan bijvoorbeeld om de verplaatsing van bedrijven en om maatregelen tegen geluidsoverlast of bodemvervuiling. In colleges met de VVD wordt hierop gemiddeld 10 procent bezuinigd, in colleges zonder deze partij gemiddeld 2,2 procent.

VVD en CDA hebben het vaakst vertegenwoordigers in de colleges van B en W. Ook lokale partijen doen vaak mee: ze zitten in ruim de helft van de colleges. De lokale partijen sluiten zich meestal aan bij een rechts college: in 82 procent vormen ze met het CDA en/of de VVD een coalitie. In 38 procent zitten de lokale partijen in een college met GroenLinks, SP en/of PvdA (meestal met de PvdA).