Inbreng Kadernota debat 2025

Wat voor gemeente kunnen wij zijn? Een vraag die de afgelopen periode meerdere keren door mijn gedachte ging in voorbereiding van deze gemeenteraad.

Vorige week op het VNG congres presenteerde wij ons als het kloppende middelpunt van het Groene Hart. Waar het contrast tussen de metropolen om ons heen en de landelijke gemeente die wij zijn groot is. Waar het een mix is tussen stad en land met recreatiemogelijkheden, bedrijvigheid en bereikbaarheid. Daarnaast lag de nadruk ook op duurzaamheid en de opgaven van klimaat adaptatie die wij als gemeente in het Groene Hart de komende jaren hebben.

Kortom als gemeente, als regio zouden wij klaar zijn voor de toekomst….maar is dat ook daadwerkelijk zo? Lopen wij voorop als het gaat om de uitdagingen van een veranderend klimaat? Lopen wij voorop in jeugdzorg of mensen naar werk begeleiden? Hebben wij onze huishoudelijke hulp goed geregeld? Is er geen armoede meer in Alphen aan den Rijn? Zijn al onze voorzieningen op peil en de beheersplannen op orde? Ik dacht het niet…

Door rigoureuze bezuinigingen van de landelijke overheid van 3 miljard structureel op het gemeentefonds, heeft de gemeente Alphen aan den Rijn een financieel probleem. Dit probleem loopt op tot 24 miljoen een enorm bedrag dat wij jaarlijks te kort gaan komen. Daarnaast loopt onze algemene reserve leeg waardoor ons weerstandsvermogen door een ondergrens zakt. En nu al zie je dat wij bij nieuwe voorstellende realisatie geen financiële dekking meer kunnen vinden.

In december vorig jaar heeft de raad unaniem ingestemd met een voorstel om vroegtijdig, samen en zonder politieke kleuring een aantal bouwstenen in kaart te brengen voor de kadernota 2025. Voor deze inzet, gepleegd door velen, spreek ik mijn dank uit.

Vanuit die bouwstenen en oplossingen heeft het college van B&W de kadernota opgesteld. Aan de hand van die kadernota kan ik nu vragen wat voor gemeente willen jullie zijn? Hoe presenteert u zich vandaag? Wat opvalt is dat het college het niet aangedurfd heeft om duidelijke keuzes te maken. Een beetje hier een beetje daar maar geen concrete keuzes. Behalve als het gaat om programma 3 Energie, klimaat en duurzaamheid daar stelt u voor om bijna 20% van het budget weg te halen ten opzichte van de huidige begroting…denk nog even aan het VNG congres, toen de burgemeester voor een groene planten muur vertelde hoe goed het hier vertoeven is.

U kiest er voor om een taakstelling op inhuur en formatie op te nemen. Tuurlijk moeten wij naar ons zelf kijken als het gaat om de financiën. Maar deze taakstelling is van het zelfde formaat als een structurele toevoeging van budget in diezelfde organisatie en wordt er dus geen bezuiniging gerealiseerd.

Daarnaast kiest u ervoor om huis te houden in het sociaal domein en is er bijna geen voorziening of sociale functie die het er niet van langs krijgt. De kinderboerderij, Rijnvicus, de bibliotheek, maatschappelijke zorg, sportverenigingen en de zwembaden allemaal krijgen ze te maken met minder budget de komende jaren. Boekhoudkundig zie ik wat u doet. Maar de keuzes die wij maken in tijden van financiële tegenvallers bepalen meer de toekomst dan de keuzes in tijden van overvloed. Graag verneem ik van de wethouders hoe ze kijken naar de impact op hun portefeuilles. Wat voor signaal heeft u afgegeven met deze kadernota?

Eerder sprak de wethouder financiën over de Midterm-review en de begroting vanaf de basis opnieuw opbouwen. Gezien de resultaten vandaag moeten we concluderen dat dit niet van de grond is gekomen en blijven wij voortborduren om de bestaande begroting. We blijven regeren met dagkoersen terwijl er zoveel behoefte is aan een degelijk sturend beleid op basis van inhoud en juiste cijfers. Overduidelijk zien wij hier de keerzijde van het gezegde dat het dak gerepareerd moet worden als de zon schijnt, nu zijn wij de emmers aan het plaatsen om de boel droog te houden. Graag verneem ik of de wethouder nog een lumineus idee heeft om hier stappen in te zetten?

Wat voor gemeente willen wij zijn? Als gezamenlijke oppositie, als Partij van de Arbeid hebben wij gekeken hoe in de kadernota andere keuzes gemaakt kunnen worden. Hoe kunnen we de zware opgave die voor ons ligt oplossen zonder direct te snijden in de noodzakelijke voorzieningen of het Duurzaamheidsprogramma of in het sociaal domein. Hoe kunnen we de lasten zo verdelen dat de hamer niet terecht komt bij die verenigingen, clubs, evenementen en instanties die het cement zijn van onze samenleving. Hoe sterk zou het zijn als je deze financiële taak op lost binnen je eigen capaciteit. En als het niet anders kan de extra lasten terecht laat komen bij diegene die het aankunnen. Want de sterkste schouders dragen nu eenmaal de zwaarste lasten. Alleen op die manier kunnen wij werken aan het beeld dat geschetst werd tijdens het VNG congres. Een gemeente waar het goed verblijven is, waar het onderwijs in moderne scholen plaats vind. Waar zorg en voorzieningen op orde zijn, waar je hulp krijgt als die nodig is en waar wij ons steentje bijdragen aan een beter klimaat

Dat is de gemeente die wij moeten zijn!