Financiële tweedeling zal de maatschappij breken

Op 3 november was de begrotingsraad van de gemeente Alphen aan den Rijn. Hierbij de algemene beschouwing van Ernst-Jan Straver.

Voorzitter,

Ik heb vandaag overwogen om secondelijm mee te nemen en mijzelf vast te lijmen aan deze microfoon. Zodat ik de kans krijg om aandacht te vragen voor zaken die wij als Partij van de Arbeid en ik persoonlijk belangrijk vinden. Helaas hebben anderen dit idee eerder gehad en dit reeds tot het uiterste uitgevoerd. Daarnaast schat ik in dat iedereen wegloopt, het licht uit doet en dan sta ik hier.

Maar de actie zelf is wel een kenmerk van onze huidige tijd. We zoeken het uiterste op om aandacht te vragen voor een standpunt, hoe ridicuul, hoe onjuist of hoe terecht die ook is. We zoeken het uiterste op omdat we meer en meer toeschouwer worden van de gebeurtenissen om ons heen. Kijk naar de toenemende armoede in onze samenleving, het veranderende klimaat, de oorlog in Ukraine, het stikstofdebat en nog tal van andere lokale en globale ontwikkelingen waar wij als individu weinig tot geen invloed op hebben.

In het voorjaar sprak ik al over een samenleving die splijt op het punt van mensen die nog mee kunnen komen en voor hen die dit niet meer lukt.  Wij kennen allemaal iemand die het lastig had, die het nu lastiger heeft en die niet weet of hij het volgend jaar nog lastiger krijgt. Door de snel stijgende inflatie worden boodschappen duurder. Door de onrust in Oost Europa nemen de energie kosten toe. Hierdoor krijgt een steeds grotere groep in onze samenleving het moeilijk, moeilijk om iedere maand de eindjes aan elkaar te knopen en het hoofd bovenwater te houden.

Maar deze armoede en zorgen worden nu mede veroorzaakt door de mogelijkheden of eigenlijk de onmogelijkheden die je hebt. Een gezin waarvan ouders werken met een laag inkomen. Waar het geld opgaat aan de dagelijkse boodschappen en die ene vakantie in het jaar waar ze altijd naar uitkijken. Komen nu in de problemen doordat de boodschappen duurder worden en de rest opgaat aan de hoge energierekening. De situatie is anders als je het geld hebt om je huis te verduurzamen zodat de energie rekening laag blijft en wel voldoende verdiend om de stijgingen van levensonderhoud op te vangen.  

Als gemeente zijn wij de overheid die het dichtst bij dat gezin staat die nu kopje ondergaat, voor velen zijn wij het eerste aanspreekpunt voor hulp en ondersteuning. Voor die verantwoordelijkheid moeten wij nooit weglopen. Juist nu, op een moment dat het voor velen moeilijk is, moeten wij de deuren openen en mensen binnen vragen en helpen waar wij kunnen. De gemeente beschikt over lokale regelingen om steun te bieden aan inwoners die het financieel lastig hebben.

Door het sociaal minimum aan te passen naar 140% in 2023 voor alle inkomensverruimende regelingen krijgt een grotere groep toegang tot deze regelingen. Hierdoor kunnen we mensen helpen die nu in de problemen zitten en bieden we een kans op meer financiële stabiliteit. Dit is een ingrijpende maatregel, maar de tijd vraagt hier ook om.

Ook vragen wij een aanpassing op de bijzondere bijstand waar mensen een beroep op kunnen doen. Dan kijken wij vooral naar de gezinnen met schoolgaande kinderen. Nu is het in Alphen aan den Rijn niet mogelijk om voor de vrijwillige ouderbijdrage ondersteuning aan te vragen. Met een motie willen wij deze omissie corrigeren.

Ik gaf al aan dat de gemeente dicht bij onze inwoners staat maar dat vraagt ook wel wat van de gemeente. Zeker als het gaat om participatie en communicatie van en naar de gemeente. In recente discussies merk je dat wij, het college en de ambtelijke organisatie zoekende zijn naar betere passende oplossingen hoe hier mee om te gaan. Het eerder vastgestelde Alphense participatiekader moeten we nu concreet maken en voorzien van praktische toepassingen. Laat dit een gezamenlijk speerpunt zijn voor 2023.

Daarnaast is ook de politiek binnen Alphen aan den Rijn onderhevig aan veranderingen. Deze raad bestaat nu uit 13 fracties. En van al deze fracties wordt verwacht dat wij een steeds uitvoeriger en complexere besluitvorming kunnen doorgronden en controleren. Willen wij dit op een voldoende niveau kunnen doen zijn wij soms afhankelijk van extern advies. Daarom stellen wij als PvdA voor om het adviesbudget structureel te verhogen.

De afgelopen maanden hebben wij als Partij van de Arbeid extra aandacht gevraagd voor de situatie van de Groene Hart Koerier. De afgelopen jaren hebben wij als raad moties aangenomen die vroegen om een oplossing voor de Groene Hart Koerier. En toch moeten wij hier vandaag weer over spreken.  Ik denk dat weinigen twijfelen aan het sociaal maatschappelijk belang van dit blad voor Koudekerk, Benthuizen en Hazerswoude-Rijndijk en Dorp. Dat de informatie die verspreid wordt gewaardeerd wordt door haar lezers is de afgelopen maanden wel duidelijk geworden door de vele steunbetuigingen die door inwoners zijn afgegeven. Als raad moeten wij een gevolg geven aan de eerdere moties en die geluiden uit de samenleving. Daarvoor dienen wij een amendement in.

Dit amendement regelt slechts een éénmalig budget voor het komende jaar voor de gevallen die aan de eisen voldoen. Maar dit amendement betekent wat ons betreft meer. Er moet een discussie gestart worden welke plaats huis-aan-huis bladen kunnen vervullen in de participatie van de burgers en de communicatie van de gemeente met de inwoners. We moeten ons realiseren dat een groot deel van de burgers niet-digitaal vaardig is en dat uitgebreide berichtgeving over de eigen wijken en kernen maar juist ook van de burgers zelf van groot belang is voor de sociale cohesie. Duidelijk is dat een blad dat alleen of vrijwel alleen advertenties bevat daarvoor niet voldoende toegevoegde waarde heeft.

De wethouder heeft eerder aangegeven deze koers te ondersteunen en ik verwacht hierin ook een uiterste inspanning van zijn kant. Maar ik spreek deze verwachting ook uit naar de Groene Hart Koerier, gebruik deze kans om te komen tot een toekomstbestendige oplossing.

Voorzitter, vorige maand gaf de heer Kuijken zijn gevraagde mening over de Gnephoek. Dit advies was duidelijk voor ons als gemeente, de provincie en minister. Maar hij maakte ook de opmerking over de randvoorwaarden waaraan voldaan moet worden. En hier begint voor de gemeente de echte uitdaging van de Gnephoek. Wat voor wijk willen wij realiseren op die locatie, hoe past deze in de omgeving en hoe gaan wij vorm geven aan de ontsluiting en voorzieningen van deze locatie. Maar vooral voor wie gaan we bouwen? Dit debat is eerder in grove schetsen gemaakt maar zal nu ingetekend moeten worden. Toch moeten wij ons niet blind staren op die ene grote bouwlocatie. De dorpen en wijken van Alphen aan den Rijn blijven aandacht nodig hebben om ook in de toekomst leefbaar, duurzaam en betaalbaar te blijven voor alle inwoners.

Wij zouden het bijna vergeten maar vandaag spreken wij ook over het uitvoeringsplan van dit college voor de jaren 2023 en 2024. Het officiële voorstel is of wij daar wensen en bedenkingen bij hebben. Bij deze kan ik u melden dat wij als PvdA 1 kleine bedenking hebben…die schaatsbaan op pagina 30, dat lijkt ons nu niet het juiste moment. Daarnaast wil ik wel meegeven dat de komende twee jaar dit college 27 keer iets gaat onderzoeken, het van plan is om 16 keer iets te stimuleren, 12 zaken op te stellen en 8 zaken voor te zetten. Bij een uitvoeringsprogramma had ik toch wat meer concrete acties verwacht. Die concrete acties zien we wel op het gebied van duurzaamheid in het duurzaamheidsprogramma dat eindelijk zijn financiering heeft gekregen.

Voorzitter, ik begon mijn betoog vanmiddag met de onrust en tweedeling die merkbaar is in de samenleving. En dit fenomeen is niet nieuw. Reeds in 1986 sprak Joop den Uyl de tweede kamer toe over de stad New York, toen een stad met twee verhalen. Zijn boodschap toen sluit aan bij de huidige tweedeling in de samenleving. Hij benoemde hoe er: aan de bovenkant er welvaart is, rijkdom en mensen met een zorgeloos bestaan. Ze hebben nog maar weinig besef van de problemen en het gevoel bij de werkelijkheid, de misère van anderen.

Maar daaronder is er armoede, mensen van de sloppen, die werken maar niet meer rond kunnen komen. Dat is de werkelijkheid van de mensen die in het donker zijn.

Een politiek die de armoede ziet zal voluit een beleid moeten voeren om die tweedeling tegen te gaan, dat is onze taak. Want zodra de tweedeling een feit is zal het de samenleving breken.

Hij, Joop den Uyl, had gelijk het is aan ons om in die donkere delen weer licht en hoop te brengen. Om de saamhorigheid weer nieuw leven in te blazen en gezamenlijk te werken aan een betere toekomst.